Εκκλησίες Διαμερίσματος Λατσιών
Η συντριπτική πλειοψηφία του πληθυσμού των Λατσιών, καθώς και της υπόλοιπης Κύπρου, είναι Χριστιανοί Ορθόδοξοι. Υπάρχει επίσης μικρός αριθμός Ρωμαιοκαθολικών και Μαρωνιτών, καθώς και οπαδών άλλων Χριστιανικών δογμάτων και άλλων θρησκειών. Στα Λατσιά υπάρχουν τέσσερις μεγάλες εκκλησίες, του Αγίου Γεωργίου, του Αγίου Ελευθερίου, του Αρχαγγέλου Μιχαήλ (μια νέα εκκλησία χτίζεται στην παρούσα φάση), και του Αγίου Φιλίππου, και δύο παρεκκλήσια, της Αγίας Φωτεινής και της Αγίας Μαρίνας. Δίπλα από τα Λατσιά, αλλά εντός της διοικητικής περιοχής του Συμβουλίου Βελτιώσεως Γερίου, βρίσκεται το παρεκκλήσι του Αγίου Νικήτα.
Η νέα εκκλησία του Αγίου Γεωργίου κτίστηκε μεταξύ 1959-1962, κοντά στα ερείπια δύο προηγούμενων εκκλησιών αφιερωμένων στον Άγιο (κτισμένες η πρώτη κατά την Τουρκοκρατία και η δεύτερη το 1895). Οι εσωτερικές της διαστάσεις είναι 31,5 μ. μήκος, 13,8 μ. πλάτος και 14 μ. ύψος. Το ύψος του καμπαναριού είναι 22,5 μέτρα Η εκκλησία εορτάζει στις 3 Νοεμβρίου.
Η νέα εκκλησία του Αγίου Ελευθερίου κτίστηκε μεταξύ 1990-1993, για να αντικαταστήσει τη λυόμενη εκκλησία που λειτουργούσε μεταξύ 1978-1993 (η εκκλησία αυτή βρίσκεται στο προσφυγικό νεκροταφείο, γύρω στα 150 μέτρα νοτιοανατολικά της νέας).
Οι εσωτερικές της διαστάσεις είναι 32 μ. μήκος, 17,2 μ. πλάτος και 19 μ. ύψος. Το ύψος του καμπαναριού είναι 21,5 μέτρα. Η εκκλησία εορτάζει στις 15 Δεκεμβρίου και είναι μία από τις έξι (μοναδική στη Λευκωσία) εκκλησίες αφιερωμένες στον Άγιο παγκύπρια.
Η πρώτη εκκλησία του Αρχαγγέλου Μιχαήλ ήταν λυόμενη και λειτουργούσε από το 1984. Από το 1999 άρχισε να κτίζεται νέα εκκλησία, η οποία ολοκληρώθηκε στις αρχές του 2004. Οι εσωτερικές της διαστάσεις είναι 26,25 μ. μήκος, 18,1 μ. πλάτος και 19 μ. ύψος. Το καμπαναριό έχει ύψος 25 μέτρα. (έχει ολοκληρωθεί εδώ και κάποιο καιρό).
Η εκκλησία εορτάζει στις 6 Σεπτεμβρίου (ημέρα εορτής του θαύματος του Αρχαγγέλου) και είναι μία από τις τέσσερις εκκλησίες στη Λευκωσία αφιερωμένες στον Αρχάγγελο.
Η εκκλησία του Αγίου Φιλίππου κτίστηκε μεταξύ 1988-1993. Η εκκλησία είναι χωρίς γυναικωνίτη και οι εσωτερικές της διαστάσεις είναι 23 μ. μήκος, 14 μ. πλάτος και 13,5 μ. ύψος. Το καμπαναριό έχει ύψος 18,5 μέτρα. Η εκκλησία εορτάζει στις 14 Νοεμβρίου και είναι μία από τις τρεις (μοναδική στη Λευκωσία) εκκλησίες αφιερωμένες στον Άγιο παγκύπρια.
Το εκκλησάκι της Αγίας Φωτεινής κτίστηκε μεταξύ 1990-1991, πάνω στα ερείπια παλαιότερου ναού. Το εκκλησάκι είναι χωρίς γυναικωνίτη και χωρίς καμπαναριό (η καμπάνα βρίσκεται μισό μέτρο πάνω από τη στέγη) και οι εσωτερικές του διαστάσεις είναι 9,7 μ. μήκος, 4,7 μ. πλάτος και 5,7 μ. ύψος. Το εκκλησάκι λειτουργεί μόνο μία φορά το χρόνο, στις 2 Αυγούστου, εορτή της Αγίας Φωτεινής και είναι η μοναδική εκκλησία στη Λευκωσία που είναι αφιερωμένη στην Αγία.
Το εκκλησάκι της Αγίας Μαρίνας κτίστηκε μεταξύ 1985-1986, πάνω στα ερείπια παλαιότερου ναού. Το εκκλησάκι είναι χωρίς γυναικωνίτη και οι εσωτερικές του διαστάσεις είναι 14 μ. μήκος, 10 μ. πλάτος και 9 μ. ύψος. Το καμπαναριό έχει ύψος 8 μέτρα. Το εκκλησάκι λειτουργεί μία φορά το χρόνο, στις 17 Ιουλίου, ημέρα γιορτής της Αγίας Μαρίνας και, μαζί με την εκκλησία στο Στρόβολο, είναι οι μοναδικές αφιερωμένες στην Αγία στην περιοχή της Λευκωσίας.
Εκκλησίες Διαμερίσματος Γερίου:
Η εκκλησία του Αγίου Χαραλάμπους οικοδομήθηκε πριν μερικά χρόνια. Πρόκειται για μια εκκλησία μοντέρνας αρχιτεκτονικής. Η αύξηση του πληθυσμού λόγω της έλευσης προσφύγων, κατέστησε επιτακτική ανάγκη την ανέγερση ακόμη μιας εκκλησίας Για την ανέγερση της εκκλησίας συστάθηκε η ενορία του Αγίου Χαραλάμπους στις 2 Φεβρουαρίου 1986 έπειτα από σύσκεψη των κατοίκων με τον Θεοφιλέστατο Χωρεπίσκοπο Σαλαμίνος κ. Βαρνάβα. Για το όνομα του Αγίου που θα αφιερωνόταν ο ναός υπήρχαν διάφορες απόψεις. Τελικά, επιλέγηκε το όνομα του Αγίου Χαραλάμπους με το σκεπτικό ότι δεν υπήρχε άλλος ναός του Αγίου στην Αρχιεπισκοπική Περιφέρεια εκτός από το ναΐσκο στο ψυχιατρείο Αθαλάσσας.
Αφού αποφασίστηκε η οικοδόμηση ναού αφιερωμένου στον Άγιο Χαράλαμπο, κτίστηκε ένας λυόμενος ναός, που λειτούργησε στις 2 Φεβρουάριου 1986. Στο μικρό και λιτό αυτό ναό εκκλησιάζονταν οι κάτοικοι των συνοικισμών για μια περίπου δεκαετία. Με την όμως πάροδο του χρόνου, κρίθηκε αναγκαία η ανέγερση άλλου μεγαλύτερου και κτιστού ναού γιατί αφενός ο μικρός λυόμενος ναός υπέστη φθορά και αφετέρου ο πληθυσμός των συνοικισμών αυξήθηκε σημαντικά. Τότε, πάρθηκε και η απόφαση για οικοδόμηση ναού δίπλα από το λυόμενο. Μετά από συλλογική προσπάθεια των κατοίκων του Δήμου Γερίου, οικοδομήθηκε η νέα εκκλησία του Αγίου Χαραλάμπους. Στις 25 Μαρτίου 1997, τελέσθηκε στο νεόκτιστο ναό για πρώτη φορά ο εσπερινός της γιορτής του Ευαγγελισμού . Ελλείψεις σε εξοπλισμό υπήρχαν αλλά με την συμβολή του κόσμου σταδιακά καλύφθηκαν και έτσι στις 29 Μαίου 2000, τελέσθηκαν τα εγκαίνια του Ναού από το Θεοφιλέστατο Χωρεπίσκοπο Σαλαμίνος Βαρνάβα.
Η εκκλησία μας πανηγυρίζει στις 10 Φεβρουάριου, ημέρα εορτής του Αγίου Χαραλάμπους. Απολυτίκιον Αγίου Χαραλάμπους: Ως στύλος, της Εκκλησίας Χριστού, και λύχνος αείφωτος, της οικουμένης, εδείχθης, Χαράλαμπε. Έλαμψας εν τω κόσμω δια του ματρυρίου, έλυσας και ειδώλων την σκοτόμαιναν, μάκαρ. Διό εν παρρησία Χριστώ πρέσβευε σωθήναι ημάς.
Η εκκλησία του Αγίου Μηνά, της οποίας οι εργασίες ανέγερσης άρχισαν το 1916, είναι κτισμένη στην πλατεία του Δήμου Γερίου.
Καθοριστικός παράγοντας για την ανοικοδόμηση της εκκλησίας υπήρξε η αύξηση του πληθυσμού της περιοχής και κατά συνέπεια οι αυξημένες ανάγκες των πιστών, που δεν μπορούσαν να ικανοποιηθούν από την ήδη υπάρχουσα εκκλησία της Παναγιάς.
Οι εργασίες ανέγερσης του ναού άρχισαν το 1916, ωστόσο, η αποπεράτωση της εκκλησίας αργούσε και η ανάγκη ολοκλήρωσης της γινόταν όλο και πιο επιτακτική, αφού ο πληθυσμός αυξανόταν συνεχώς. Μάλιστα, αυτή την ανάγκη διαπίστωσε και ο ίδιος ο τότε Αρχιεπίσκοπος Κύριλλος Γ’ (1916-1933), ο οποίος επισκέφθηκε το Γέρι το 1926.
Μετά την αποπεράτωση του ναού το 1953, εξακολούθησαν να υπάρχουν εμφανείς ελλείψεις και ως εκ τούτου ακολούθησαν σημαντικές εργασίες συντήρησης και βελτίωσης. Το 1992-93 επεκτάθηκε η χωρητικότητα του ναού, δημιουργήθηκε καμπαναριό και τοποθετήθηκαν ηλεκτρικές καμπάνες, έγινε αλλαγή πατώματος και κατασκευάστηκαν νέα στασίδια και ψαλτήρια. Το 1998 διαμορφώθηκε η αυλή του ναού, όπου τοποθετήθηκαν πλακόστρωτα και κιγκλιδώματα, ενώ το 2006-7 πραγματοποιήθηκαν εκτεταμένα έργα συντήρησης του ναού, όπως μόνωση της στέγης, τοποθέτηση κεραμιδιών και επιδιόρθωση των ρωγμών στους τοίχους με σύγχρονα υλικά.
Ο ναός του Αγίου Μηνά πανηγυρίζει στις 11 Νοεμβρίου, ημέρα μνήμης του Αγίου Μεγαλομάρτυρος Μηνά του Αιγυπτίου.
Περισσότερα: www.agiosmenas-geriou.blogspot.com
Η Εκκλησία της Παναγίας της Χρυσογεριώτισσας oρθώνεται επιβλητική στην κορυφή ενός λοφίσκου. Είναι η αρχαιότερη από τις Εκκλησίες του Γερίου και μέχρι τα μέσα του 20ου αιώνα ήταν ο μοναδικός ναός του Δήμου. Η εκκλησία οικοδομήθηκε στα θεμέλια ενός παλαιού βυζαντινού μοναστηριού, αφιερωμένου στην Παναγία Αλύπου. Η παλαιοτερή μορφή της εκκλησίας ανάγεται στο 16ο αιώνα. Η σημερινή μορφή της οφείλεται σε προσθήκες πιθανότατα του 18ου αιώνα, συγκεκριμένα επι Αρχιεπισκόπου Χρυσάνθου στο δυτικό μέρος προστέθηκε γυναικωνίτης.
Είναι αξιοσημείωτο πως για την ανέγερση της εκκλησίας χρησιμοποήθηκαν πέτρες από το αρχαίο Μοναστήρι της Παναγίας της Αλύπου, «γι’αυτό και σε ορισμένα σημεία φαίνονται υπολλείματα των τοιχογραφιών». Επιπρόσθετα, από το Μοναστήρι διασώζονται «ερείπια» στο νότιο προαύλιο της εκκλησίας, μια υπόγεια κτιστή στέρνα συλλογής νερού στό βορειοανατολικό άκρο του κτήματος εντός του οποίου βρίσκεται η εκκλησία, καθώς και Ευαγγελιστάριο. Το Ευαγγελιστάριο σήμερα φυλάττεται στη βιβλιοθήκη του Carpentras Γαλλίας.
Το 2001, το Τμήμα Αρχαιοτήτων της Κυπριακής Δημοκρατίας ανακήρυξε την Εκκλησία ως αρχαίο μνημείο και το 2006 προέβη σε ανακαινιστικά έργα. Μέσα στο τρέχον έτος θα τύχει ανάπλασης και η αυλή.
Η Εκκλησία πανηγυρίζει στις 8 Σεπτεμβρίου, εορτή των Γενεθλίων της Θεοτόκου. Στην Εκκλησία τελείται τακτικά η Θεία Λειτουργία καθώς και Μυστήρια.
Περισσότερα: www.agiosmenas-geriou.blogspot.com
Το προσκύνημα στο ξωκλήσι της Παναγίας της Παλλούρας ή, όπως το γνωρίζουν οι πιστοί, «Εκκλησάκι» της Παναγίας σχετίζεται άμεσα με την εκκλησία της Παναγίας της Χρυσογεριώτισσας. Σύμφωνα με την παράδοση, στο σημείο που βρίσκεται το Εκκλησάκι θα κτιζόταν η Εκκλησία της Παναγίας. Ενώ, όμως, όλη μέρα έκτιζαν την εκκλησία, τη νύχτα χαλούσε. Οι πιστοί διασώζουν πως «η ίδια η Παναγία έδωσε την εξήγηση». Αποκάλυψε σ’ ένα πιστό ότι επιθυμία της ήταν να κτιστεί η Εκκλησία της αλλού. Έδωσε μάλιστα οδηγίες τί έπρεπε νά κάνουν· δηλαδή να βάλουν την εικόνα της σ’ ένα αμάξι με νεαρά βόδια και να τα αφήσουν ελεύθερα να πάνε όπου θέλουν και εκεί πού θα σταματούσαν εκεί να έκτιζαν την Εκκλησία της. Και πράγματι, τα βόδια σταμάτησαν στον πανω στο μικρό λόφο βορειοδυτικά του δήμου, στα χαλάσματα του παλιού Μοναστηριού. Εκεί λοιπόν κτίστηκε η Εκκλησία της Παναγίας Χρυσογεριώτισσας». Ο χώρος πέριξ του ξωκλησιού αναπλάστηκε το 2001.